جهت سفارش مطالعات بازار و طرح توجیهی تولید روغن هسته انگور سال 1400 با نرم افزار کامفار به صورت فایل word و pdf ، جهت اخذ جواز تاسیس و وام و تسهیلات بانکی ، این مقاله را مطالعه نموده و سپس با ما تماس بگیرید ضمنا میتوانید فایل طرح توجیهی تولید روغن هسته انگور را که آرشیوی و مربوط به سالهای گذشته میباشد ، صرفا جهت مطالعه از انتهای همین صفحه دریافت نمایید.
درباره طرح توجیهی روغن هسته انگور
در طرح توجیهی تولید روغن هسته انگور سعی شده است تا با معرفی این صنعت اطلاعات بیشتری در زمینه این طرح، میزان سرمایه گذاری، سودآوری، تسهیلات اعطایی و نرخ های بازده سرمایه گذاری آن ارائه شده و با توجه به واردات گسترده آن را به عنوان یک فرصت سرمایه گذاری مناسب بررسی نماییم، امیدوارم این اطلاعات مفید فایده باشد و تا پایان مطلب همراه کانون مشاوران صنعتی ایران باشید.
روغن هسته انگور يک روغن خوشمزه و ايده آل براي آماده کردن غذاهاي سرد وگرم است و سالهاست که در آشپزخانه هاي اروپا به خاطر طعم خوش و فوايد بهداشتي آن به روغنهاي ديگر ترجيح داده مي شود. عنوان تجاري اين محصول در ايران همان روغن هسته انگور است. اما در دنيا اين محصول را با نام Grapeseed oil مي شناسند که تقريباً در تمامي دنيا با اين عنوان مبادله مي شود.
شماره تعرفه گمرکي و کد آیسیک روغن هسته انگور
اين محصول با کد 15141544 در ليست ISIC تحت کلاس توليد و بسته بندي روغنهاي خاص در کارخانجات صنايع غذايي مشخص شده است. از طرفي در گمرک کشور با تعرفه 90/1515 تحت نام "چربيها و روغنهاي ثابت نباتي" قابل دسترسي مي باشد.
تاريخچه پيدايش روغن هسته انگور
در طول جنگ جهاني اول بعلت کمبود روغن خوراکي در آلمان و اتريش و مجارستان به روغن هسته انگور توجه شد تا بتواند جوابگوي کمبود باشد. از لحاظ تاريخي ابتدائي ترين کارها در سال 1560 ميلادي بر روي روغن هسته انگور انجام شده و اولين گزارش ايجاد کارخانه توليد روغن هسته انگور به سال 1780 ميلادي بر مي گردد.
در اين صنعت بيشترين قدمت متعلق به ايتاليا بوده و آن هم بخاطر وجود تاکستانهاي زياد انگور و بالاتر بودن حجم توليد مشروب و آب انگور در اين کشور گزارش شده است. در فرانسه نيز اين صنعت در حدود سالهاي 1919-1918 ميلادي بنيان گذاشته شد و در سال 1940 ميلادي (در زمان کمبود مواد غذايي در فرانسه) توجه زيادي به اين روغن معطوف گرديد.
معرفي و شناخت روغن هسته انگور
اين روغن از دانه هاي انگور واريته Vitis vinifera بدست مي آيد. روغن هسته انگور از هسته هاي انگورهايي است که پس از آبگيري براي آب انگور و سرکه مصرف مي شوند و در يک روند سالم جهت استحصال روغن مورد استفاده قرار مي گيرد.
روغن هسته انگور صد درصد طبيعي است و هيچ ماده شيميايي به آن اضافه نمي شود اين روغن بر خلاف روغنهاي ديگر دود نميکند و نميسوزد. نه تنها بر طعم اصلي غذا تأثير نمي گذارد بلکه اندکي طعم کره اي به آن مي دهد و به همين دليل و آنچه در زير به آن اشاره خواهد شد مورد تحسين همگان قرار گرفته است.
اين روغن منبع سرشاري از ويتامين E است که نقش بسيار مؤثري در جلوگيري از امراض قلبي دارد و مانع لخته شدن خون در رگها مي شود.مصرف يک قاشق غذا خوري از روغن دانه انگور، تقريباً نياز روزانه بدن به ويتامينE را تأمين مي کند. روغن هسته انگور داراي بالاترين مقدار اسيد لينولئيک يعني 68 تا 76 در صد است.
اين اسيد از اسيدهاي چرب بسيار ضروري براي زندگي انسان محسوب مي شود که بدن قادر به توليد آن نيست. اين روغن داراي pronathrocynidins که نوعي از آنتي اکسيدانهاي بسيار خوب است، بافتها و نسوج بدن را از جراحت و آسيبها محافظت مي کند و دانه هاي انگور و عصاره آن منبع اصلي اين مواد هستند. جالب است بدانيم که روغن هسته انگور بطور طبيعي فاقد کلسترول است.
اين روغن درحالي که خاصيت افزايش کلسترول مفيد يا HDL دارد ميزان کلسترول مضر يا LDL و تري گليسيريد ( نمکهاي آلي حاصل از ترکيب گليسيرين و اسيدهاي چرب) را کاهش مي دهد و به همين دليل راهي مناسب براي پايين آوردن چربيهاي اشباع شده است و در نتيجه سبب کاهش خطرات ناشي از بيماريهاي قلب و عروق خصوصاً تصلب شرائين مي شود. اين روغن به خاطر خاصيت نرم کنندگي، در صنايع آرايشي و بهداشتي مصارف فراواني دارد.از اين روغن براي حالت دهنده مو استفاده مي شود که حاصل آن موهاي پرپشت و براق و با قدرت رشد خوب و به لطافت تارهاي ابريشم خواهد بود.
براي تهيه ماده اوليه اين روغن کشت مخصوصي صورت نمي گيرد و از سوي ديگر با استفاده از هسته انگور مانع از آلودگي محيط زيست مي شود.
از اين روغن در سالادها و انواع غذاها ، براي تهيه شيريني ، گريل و سرخ کردن استفاده مي شود. درجه حرارت مناسب براي روغن دانه انگور از ساير روغنها مثل روغن زيتون، کنجد و کانولا بيشتر است. چنانچه غذاي تهيه شده با روغن هسته انگور را در يخچال نگهداري کنيم روغن آن سفت و سخت نمي شود.
مصرف اين روغن بسيار اقتصادي تر از ساير روغنهاست، چرا که فقط نصف تا ثلث روغن هسته انگور در مقايسه با روغنهاي ديگر براي پخت و پز مورد نياز است. اين روغن گياهي جايگزين مناسبي است براي ساير روغنها که در تهيه سالاد و انواع پخت و پز و حتي تهيه شيريني استفاده مي شوند .
ميزان اسيدهاي موجود در روغن هسته انگور
خصوصيات شيميايي روغن هسته انگور
خصوصيات فيزيکي روغن هسته انگور
ميزان درجه حرارت روغنها در حين ذخيره سازي ، انتقال، بارگيري و تخليه
مصارف و کاربردهاي روغن هسته انگور
1- مصرف خوراکي: روغن دانه انگور براي پختن و سرخ كردن و تهيه سس سالاد ايده آل است.
2- صنعت رنگ: بعنوان نيمه خشک شونده يا خشک شونده در صنايع رنگ مورد استفاده قرار مي گيرد و مي توان از آن در صنايع لاک والکل سازي استفاده کرد.
3- صنعت لاستيک سازي: بعنوان جايگزين اسيد استئاريک در صنايع لاستيک سازي استفاده مي شود.
4- صنعت کاغذ سازي: بعنوان روغن مورد مصرف در صنايع کاغذ سازي استفاده مي شود.
5- صنعت نساجي: روغن هسته انگور پس از سولفونه شدن در بخش رنگرزي استفاده مي شود.
6- صنعت داروسازي: براي تهيه محلول هاي هيپودرميک بجاي روغن زيتون در صنايع داروسازي استفاده مي شود.
7- صنعت داروسازي: در مرحله صمغ زدائي از روغن در صنايع داروسازي استفاده مي شود.
8- صنعت هواپيمايي: براي روغن کاري موتور هواپيما بجاي روغن کرچک و در روان سازي استفاده مي شود.
9- مواد آرايشي: در تهيه مواد آرايشي و مواد تقويت کننده مو استفاده مي شود.
ميزان و شرايط واردات روغن هسته انگور
در مورد روغن هسته انگور مي توان ادعا کرد که صددرصد وارداتي است.در جداول زير ميزان واردات روغنهاي خاص در طي سالهاي اخير آمده است. در مورد واردات اين محصول شرايط خاصي وجود ندارد. از آنجا که با اين کد تعرفه روغن های ديگر هم که تعرفه ندارند وارد می شوند، به اين دليل می توان گفت که واردات روغن هسته انگور بخشی از اين ميزان می باشد که آمار تفکيک شده آن وجود ندارد.
استانداردهاي ملي و بين المللي روغن هسته انگور
استاندارد ملي شماره 8920 موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران- روغن هسته انگور- ويژگيها
استانداردهاي بين المللي براي دانه هاي روغني
بررسي کالاهاي جايگزين و تجزيه وتحليل اثرات آن بر مصرف روغن هسته انگور
روغن زيتون، پنبه دانه، کلزا، گلرنگ ، سويا، روغن بادام ، روغن آفتابگردان و نارگيل مي توانند جايگزين محصول مورد نظر باشند.
مصرف روغن زيتون، خطر ابتلا به بيماري هاي قلبي را کاهش مي دهد که اين امر، به دليل وجود چربي هاي اشباع نشده در اين روغن است. روغن آفتابگردان را از دانه هاي روغني گل آفتابگردان استخراج مي کنند.
از اين روغن براي مصارف خوراکي استفاده مي شود. البته روغن زيتون از روغن آفتابگردان سالم تر است و خطر کمتري براي سلامتي ايجاد مي نمايد. پس از آن که از دانه ي آفتاب گردان روغن گرفتند، آن چه که باقي مي ماند را به عنوان خوراک دام مورد استفاده قرار مي دهند.
اين روغن، يکي از روغن هاي رايجي است که براي سرخ کردن و پخت و پز مواد غذايي، کاربرد گسترده اي دارد. امروزه دانه گل هاي آفتابگردان را تغييرات ژنتيکي داده اند و با استفاده از اصلاح نباتات، بذرهاي مرغوب تر و در نتيجه، گل هاي بهتري توليد کرده اند که هم محصول دهي بهتر داشته و هم در برابر بيماري ها و آفت هاي گياهي مقاوم تر باشند.
روغن پنبه دانه، نوعي روغن نباتي است که از دانه هاي گياه پنبه استخراج مي شود. اين روغن را پس از جدا نمودن پنبه دانه از ليف کتان، به دست مي آورند. اين روغن را حتماً بايد براي مصارف خوراکي تصفيه کنند تا گوسيپول، نوعي سم طبيعي که در دانه هاي پنبه وجود دارد و آنها را از آفت ناشي از حشرات حفظ مي کند، را از روغن جدا نمايند.
روغن پنبه دانه اصلاً کلسترول نداشته و ميزان اسيد چرب ترانس آن هم بسيار پايين مي باشد. معمولاً در تهيه چيپس سيب زميني و ديگر انواع اسنک از اين روغن استفاده مي کنند.
روغن بادام را از انواع دانه ي بادام تهيه مي کنند. اين روغن همان اولئات گليسريل است که بوي ملايمي داشته و مزه آجيل مي دهد. اين روغن در الکل نامحلول است، اما در کلروفرم يا اتر کاملاً حل مي شود. اين روغن، جانشين خوبي براي روغن زيتون مي باشد. روغن بادام، 35 درصد ويتامينE دارد و ميزان چربي هاي اشباع نشده آن بسيار بالاست. اين نوع چربي قادر است که ميزان کلسترول LDL را کاهش دهد.
اهميت استرات‍‍ژيكي روغن هسته انگور در دنياي امروز
در حال حاضر، حدود 90 درصد روغن مصرفي كشور از خارج از كشور تأمين مي شود. به همين دليل ، توجه به ضايعات و هسته هاي ميوه هاي فر آوري شده اي مثل مركبات، انگور، سبوس برنج و ذرت و در مجموع هر حركت جديدي در جهت يافتن منابع غذايي جديد مي تواند در كاهش وابستگي شديد كشور موثر باشد.
روغن دانه انگور سال هاست كه در كشورهاي پيشرفته به خاطر طعم خوش و داشتن درجه حرارت بالا در پخت وپز به روغن هاي ديگر ترجيح داده شده و مصرف مي شود. دانه انگور پس از آنكه آب انگور را براي تهيه كردن سركه مي گيرند، گرفته مي شودروغن دانه انگور، جايگزيني مناسب براي روغن هاي ديگر است؛ زيرا طعم طبيعي غذا را نگه مي دارد. درجه حرارت پخت و پز مناسب با روغن دانه انگور 180 درجه سانتي گراد است و در صورت رسيدن به 250 درجه، روغن دود مي كند كه اين درجه حرارت بسيار بالاتر از درجه اي است كه روغنهاي ديگر در آن به دود كردن مي افتند.
در نتيجه مي توان اين روغن را بدون آنكه بسوزد يا دود كند براي سرخ كردن، كباب كردن و پختن غذا به كار برد. پس از پختن يا سرخ كردن غذا با روغن دانه انگور مي توان با باقيمانده همان روغن غذاي ديگري تهيه كرد، بدون اينكه روغن طعم ماندگي پيدا كرده باشد. بررسي هاي انجام شده در مورد اين روغن نشان مي دهد كه هضم روغن دانه انگور برخلاف بقيه روغنها سنگين نيست و طعم اصلي غذا را تغيير نمي دهد و از خود چربي برجاي نمي گذارد.
روغن دانه انگور با دارا بودن مقدار فراواني از ويتامين E بدون آنكه در يخچال نگهداري شود تازه مي ماند. همچنين غذاي تهيه شده با روغن دانه انگور را چنانچه در يخچال نگهداري كنيم، روغن آن مثل روغن هاي ديگر سفت نمي شود. روغن دانه انگور صد در صد طبيعي است و هيچ ماده شيميايي به آن افزوده نشده است.
کشورهاي عمده توليد کننده و مصرف کننده روغن هسته انگور
کشورهاي عمده توليد کننده روغن هسته انگور عبارتند از: فرانسه، استراليا، شيلي، آمريکا، اسپانيا، ايتاليا و آرژانتين
كشورهاي فوق به دليل داشتن كارخانجات توليد شراب جزء توليدكنندگان توليد روغن هسته انگور محسوب مي شوند و در زمينه سابقه طولاني دارند. اين محصول در سراسر جهان مصرف مي شود ولي در كشورهاي اروپايي و آمريكايي بيشتر مصرف مي گردد.
فرایند روغن کشی از هسته انگور
در این مطلب خط و فرایند تولید روغن هسته انگور معرفی شده و اطلاعاتی در زمینه تولید روغن هسته انگور در اختیار شما قرار می گیرد. این اطلاعات هم برای تهیه طرح توجیهی شما مفید خواهد بود و هم شما را با این طرح به عنوان یک فرصت سرمایه گذاری آشنا خواهد کرد . همراه کانون مشاوران صنعتی ایران بمانید .
روغن هسته انگور یکی از روغم های بسیار مفید می باشد بدین ترتیب که این روغن فاقد سدیم و کلسترول بوده و میزان اسیدهای چرب غیر اشباع آن تا ۹۰ درصد می‌رسد. خاصیت آنتی اکسیدانی عصاره انگور ۵۰ برابر بیشتر از ویتامین E و ۲۰ برابر بیشتر از ویتامین C است .
در آثاری كه از قرون گذشته به جای مانده و به دست ما رسيده است معلوم مى شود طرفداران كتب بقراط كه چند صد سال پيش از ظهور مسيح زندگانى مى كردند از انگور برای معالجه امراضاستفاده می نمودند. انگور ميوه‌اي است حاوي ويتامين‌هاي آ، ب و ث كه مقاديري منيزيم، كلسيم، آهن، فسفر، پتاسيم و آلبومين نيز دارد.
هر فنجان انگور حاوي ٦٤/٦١ كالري، ٦٦/٠ ميلي گرم منگنز، ٦٨/٣ ميلي گرم ويتامين ث، ٠٨/٠ ميلي گرم ويتامينB (تيامين)، ٧٢/١٧٥ ميلي گرم پتاسيم و ١٠/٠ ميلي گرم ويتامينB۶ (پيرودوكسين) است. امروزه در درمان به روشهاي طبيعي از رژيم‌هاي مختلف انگور استفاده مي‌شود. اين ميوه همچنين براي درمان يبوست، عوارض رماتيسم، كم خوني و حتي پيشگيري از ابتلا به سرطان سودمند است.
مطالعات اخير نشان ميدهد كه اين ميوه در پيشگيري از سرطان‌هايي چون سرطان پروستات، سرطان ريه، سرطان كبد و سرطان سينه مؤثر است. اين ميوه همچنين صاف كننده و خونساز است. انگور قند خون را تنظيم مي‌كند و به گفته كارشناسان تغذيه انگور قرمز براي تصفيه خون و خونسازي از انگور سبز مؤثرتر است.
لذا براي افرادي كه قند خون آنها پايين است، مصرف اين ميوه مفيد است. علت ضد سرطان بودن اين ميوه خاصيت ضد عفوني كنندگي آن است. براي افرادي كه در دوره نقاهت يك بيماري هستند و يا ضعف عمومي بدن دارند و در نتيجه قدرت دفاعي بدن آنها كاهش يافته، مصرف انگور، آب هويج، سيب و هلو توصيه مي‌شود.
همچنين لازم به ذكر است كه همانطور كه در بالا گفته شد انگور حاوي مقادير زيادي پتاسيم است كه مي‌تواند ضعف بدن را جبران كرده و به كنترل فشار خون كمك كند.
اين ميوه براي سلامت قلب، ريه و كليه‌ها مفيد است و به علت داشتن املاح و مواد معدني ملين و مدر است. مصرف اين ميوه براي افراد مبتلا به نقرس (اوره بالا در خون) توصيه مي‌شود.همچنين يبوست كه بي اشتهايي، نفخ، سردرد و تشنگي مفرط و بوي بد دهان را در پي دارد، با خوردن آب انگور تازه قابل معالجه است.
كشمش نيز خاصيت تقويت كنندگي دارد و دم كرده آن براي نرم كردن سينه و تسكين درد گلو مفيد است. براي افرادي كه چربي خون بالا دارند نيز مصرف غوره توصيه مي‌شود. غوره همچنين خاصيت ضد عفوني كننده دارد و مصرف آن به همراه سالاد براي لاغر شدن مفيد است.در عين حال مصرف غوره به تنهايي براي معده مضر است.
انگور از نظر ارزش غذايي و خواص بهداشتي ، داراي سودمنديهاي بسياري است. از مهمترين مواد قندي موجود در حبه‌هاي انگور تازه ، ساکارز ، گلوکز و دکستروز مي‌باشد. از اسيدهاي آلي اسيد فرميک ، اسيد ماليک ، اسيد سيتريک و اسيد تارتاريک را مي‌توان نام برد. نمکهاي کاني مانند آهک ، منيزيم ، آهن ، منگنز ، سيليس وجود دارد. مقدار انرژي موجود در هر 100 گرم انگور تازه 67 کيلوکالري است.
ترکيبات انگور
از مهمترين کشور هاي توليد کننده انگور، مي توان به اسپانيا، فرانسه و روسيه اشاره کرد. در سال 1987 ميلادي مقدار کل توليد انگور (به استثناء کشمش) در دنيا در حدود 66 ميليون و990 هزار تن بوده که حدود 38% آن فقط در اروپا توليد شده است.
متأسفانه افزون بر 80% از ميزان کل انگور در دنيا ، در صنايع شراب سازي مورد استفاده قرار مي گيرد. در کشور هاي مسلمان جهان، انگور براي مصارف تازه خوري ، کشمش، شيره و آب انگور مورد استفاده قرار مي گيرد.
مهمترين مراکز کشت انگور در ايران، استان مرکزي، فارس، خراسان و آذربايجان غربي مي باشند.
سطح زيركشت، ميزان توليد انگور كشور سال زراعي 1382-1381
تفاله انگور
تفاله انگور يك پسماند ليگنوسلولزي و باقيماندة فرآيند آب گيري از ميوه انگور است. در تفاله انگور شصت و دو درصد پتاسيم ، منگنز، كلسيم ، منيزيم ، سديم ، اكسيد آهن و منيزى ، كلر، سيليس 182/2 درصد، آسيد فوسفريك ، يد، آرسنيك 17 درصد وجود دارد.
تفاله انگور حدود بيست درصد وزن مرطوب ميوه اوليه را تشكيل ميدهد. به طور معمول اين پسماند در زمين مدفون مي‌شود. اما اين روش علاوه بر هزينه بر بودن باعث مشكلات زيست محيطي نيز مي شود. از طرفي به دليل ميزان پروتئين و هضم پذيري پايين، كاربرد مستقيم تفاله به عنوان خوراك دام چندان مناسب نيست. بنابراين در سالهاي اخير توجه محققين به بازيافت محصولات مفيد از تفاله انگور و بهبود كيفيت آن براي خوراك دام جلب شده است.
ميزان توليد انگور در كشور در سال 1376، 2150 هزار تن بوده است و مقدار قابل توجهي از آن جهت توليد آب انگور در كارخانجات صنايع تبديلي مورد استفاده قرار گرفته است. تركيب شيميايي تفاله انگور به طور قابل توجهي نسبت به نوع انگور و نوع فرآيند آبگيري (پرس داغ يا سرد) متغير است.
اما به طور كلي تفالة انگور حاوي مقادير نسبتا زيادي قند (عمدتاً، گلوكز، فروكتوز و ساكارز)، تارتارات، آنتوسيانين و فيبر خام است كه مي توان آنها را بازيابي و مورد استفاده قرار داد. از تفاله انگور مي توان با تخمير حالت جامد يا غوطه ور اتانول توليد كرد. تفاله انگور از نظر ميزان تاتارات خيلي غني است.
پس از تخمير الكلي تفاله، تارتارات موجود در پسماند را مي توان با آب داغ استخراج كرد. تفالة انگور منبع خوبي از آنتوسيانين ها است.آنتوسيانين ها رنگدانه هاي طبيعي موجود در ميوه ها و سبزيجات هستند. اين رنگدانه ها در محدودةpH بين 3-1 رنگ قرمز از خود نشان داده و مي توانند در بعضي مواد غذايي با اسيديتة بالا مورد استفاده قرار گيرند.
فيبر خام موجود در تفالة انگور را به دو صورت مي توان مورد استفاده قرار داد. صورت اول هضم بي هوازي آن براي توليد متان است و صورت غني سازي آن از نظر ميزان پروتئين و استفاده از آن به عنوان خوراك دام است.
از طرف ديگر هسته انگور منبع با ارزشي براي تهيه روغن جهت مصارف خوراكي و صنعتي است. حدود 26-23 درصد از تفاله انگور را هسته هاي آن تشكيل مي دهد. تركيب اسيدهاي چرب استخراج شده از آن شامل اسيد ميريستيك، پالمتيك، استئاريك، اولئيك و لينولئيك است بالاترين مقدار آن اسيد لينولئيك است. ميزان كل اسيدهاي چرب اشباع شده و غير اشباعي هسته انگور به ترتيب 13-12 و 87-86 درصد مي باشد.
هسته انگور هاي قرمز حاوي روغن بيشتري نسبت به انگورهاي سفيد مي باشند. بر طبق گزارشات داده شده هسته هاي انگور مربوط به نواحي آب و هوائي گرم حدودا حاوي 30 درصد روغن و انواع مربوط به آب و هواي سرد حاوي 10 درصد روغن بوده اند.
بطور كلي محصولات بازيابي مفيد از تفاله انگور در شكل زير بصورت خلاصه نشان داده شده است.
فرايند روغن کشي و تصفيه روغن
دانه هاي روغني از هنگام برداشت تا بدست آمدن محصول نهايي (روغن) مراحل مختلفي را پشت سر مي گذارند. مراحل اوليه شامل جداسازي دانه از اضافات، پاک کردن دانه و آماده سازي دانه براي روغن کشي است که پس از اين مراحل، روغن کشي از دانه انجام مي شود. پس از طي اين مراحل بر روي روغن خام بدست آمده مراحل مختلف تصفيه انجام مي شود.
در بخش تصفيه مواد مختلفي از روغن حذف مي گردد و در اين مرحله بعضي از مواد مفيد نيز به مقدار کم خارج مي گردند اين مراحل شامل خنثي سازي، بوزدائي، رنگ زدائي، هيدروژناسيون و فرايندهاي تکميلي است.
1- جداسازي هسته انگور از ضايعات کارخانه آب انگور گيري
هسته انگور از ضايعات کارخانجات آب انگور بدست مي آيد و به لحاظ چسبندگي که بين تفاله و دانه وجود دارد، جداسازي مشکل است و روشهاي مختلفي پيشنهاد مي شود:
1. روش مورد استفاده در مقياس آزمايشگاهي: از بستر سيال براي جداسازي استفاده مي شود. با اسيد کلريدريک رقيق تفاله شويي انجام مي شود تا چسبندگي شديد هسته و تفاله کاهش يابد. مخلوط شسته مي شود و سپس در بستر سيال قرار مي گيرد تا هسته ها جدا شوند. در صورتي که غلظت اسيد زياد باشد به علت تخريب و تجزيه مواد آلي مخلوط تفاله وهسته به شکل خميري در مي آيد.
2. استفاده از تفاله مرطوب: تفاله مرطوب از يک خلال کن معمولي عبور مي کند سپس از دستگاه رنده سيب عبور داده مي شود تا تفاله به اجزاء ريزتر تقسيم شده و هسته بيشتري آزاد مي شود. بعد از طي اين مراحل تفاله وارد سيني لرزان مجهز به دمنده مي شود.
3. براساس تفاله خشک: تفاله توسط خشک کن خشک مي شود سپس وارد خرد کن غلطکي مي شود و به قطعات ريزي تبديل مي شود .مخلوط تفاله وهسته به سمت سيني لرزان ارسال شده و باعث جداسازي جزئي مي شود و جداسازي نهايي به کمک دمنده انجام مي گيرد.
انتخاب خشک کن:
براي خشک کردن تفاله ها از روش مداوم استفاده مي شود زيرا:
:: دستگاه کوچکتر است.
:: رطوبت محصول از يکنواختي بيشتري برخوردار است.
:: هزينه خشک کردن بر واحد محصول کم است.
از بين خشک کن هاي مداوم، خشک کن دوار غير مستقيم را انتخاب مي کنيم که جريان همسو يا ناهمسو باشد.
با توجه به اينکه تفاله به مصرف خوراک دام يا طيور مي رسد و حفظ خصوصيات فيزيکي و شيميايي آن ضروري است لذا جريان همسو براي عمليات خشک کردن انتخاب مي شود.
2- آماده سازي دانه هاي روغني
شامل قسمتهاي توزين، تميز کردن، خرد کردن و واجد شرايط کردن دانه ها براي روغن کشي(پختن) و پرک کردن(فيلک کردن) است. اعمال خشک کردن و پوست گيري نيز مي تواند برحسب فرآيند و دانه اي که روغن کشي مي شود به اين مراحل اضافه مي شود.
تميز کردن: چون هسته انگور از ضايعات کارخانجات آب انگور گيري بدست مي آيد نيازي به اين مرحله ( جداکردن خار وخاشاک و...) نيست.
خردکردن هسته:
پس از جداسازي هسته مرحله خردکردن انجام مي شود. بهترين راندمان و کيفيت روغن کشي زماني بدست مي آيد که از دانه بندي با مش 20 انجام شود. آزمايشات روغن کشي با استفاده از دستگاه سوکسله و حلال AW-406 براساس AoAc10.167 صورت گيرد.
عمل پختن:
براي سهولت در آزاد شدن چربي در فرايند پرس مکانيکي عمل حرارت دادن بکار برده مي شود. رطوبت نقش مهمي در واکنش پختن دارد و بدون رطوبت کافي عمل پختن بخوبي انجام نمي شود. آب يا بخار يا هردو معمولا براي افزودن رطوبت مصرف مي شود.
دستگاههاي معمول براي پختن دانه هاي روغني ، ديگهاي پخت استوانه اي عمودي يا افقي است. فرايند پختن شامل دو مرحله پختن مرطوب و سپس خشک کردن (تا حد رطوبت 3 درصد) است. در دستگاههاي عمودي(دودکش مانند) دانه ها در يک مخزن پخته و خشک مي شوند. دستگاههاي افقي براي پختن بوده و خشک کردن فقط در تانک افقي جداگانه انجام مي شود.
مزيت دستگاههاي افقي پخت بر دستگاه عمودي اين است که در ديگهاي افقي ماده خام به سرعت به درجه حرارت مورد نظر مي رسد در حالي که در ديگهاي دودکشي زمان بيشتري لازم است. آنزيم ها مدتي فعاليت داشته و اين امر سبب افت کيفيت روغن و کاهش ارزش غذايي کنجاله مي شود يا موادي آزاد کند که کاتاليست هيدروژناسيون را غير فعال کند. اگر آنزيم ها در ماده وجود داشته ويا به دلايلي دستيابي به زمان کافي براي نگهداري در دستگاه پخت ميسر نباشد، استفاده از دو ديگ افقي که بطور رديفي قبل از خشک کن قرار گرفته اند، مي تواند مفيد باشد. در ديگهاي افقي امکان اينکه قدري از ماده خام بتواند به سرعت به سمت انتهاي تخليه دستگاه حرکت کرده و قبل از پختن کامل از دستگاه خارج شود، وجود دارد.
3- استخراج روغن
استخراج روغن به سه طريق زير در صنايع متداول است:
فشردن يا پرس کردن:
به دو روش سرد يا گرم يا ترکيبي از اين دو استفاده مي شود. در روش پرس به دليل دماي بالاي عمليات، روغن تا حدي مي سوزد و همين امر باعث ضربه زدن به کيفيت روغن گرديده و رنگ روغن کدر مي شود.
به همين دليل روش حلال به روش پرس ترجيح داده مي شود. در استخراج روغن از هسته انگور روش پرس کاربرد دارد. چربي مايع يا روغن خارج شده از پرس داراي 15-2% ماده جامد غير چرب است که معمولا در دو مرحله از روغن خارج مي شود، ابتدا در تانک ته نشيني مواد جامد ته نشين شده و جدا مي شوندو سپس روغن از يک فيلتر پرس قاب-صفحه عبور کرده و صاف مي شود.
استخراج با حلال:
به دليل پايين بودن درجه حرارت هنگام استخراج با حلال روغن حاصله بهتر از روغن استخراج شده توسط اسکروپرس است که عمل استخراج در درجه حرارت بالاتري انجام مي شود.
حلال مقداري از ناخالصيها را که در هنگام پرس کردن با روغن خارج نمي شود، در خود حل مي کند. بنابراين روغن استخراج شده با حلال داراي مقدار بيشتري ناخالصي در مقايسه با روغن استخراج شده با اسکروپرس است.
استخراج بوسيله پيش پرس و سپس توسط حلال: در يک کارخانه استخراج روغن ، هدف کاهش روغن باقيمانده در ماده جامد تا حداقل ممکن است. اين مقدار کمتر از يک درصد و مقدار مطلوب نيم درصد است. در واقع آخرين قسمت روغن قابل استخراج از مواد جامد اصولاً روغن نبوده بلکه فسفاتيدها و ترکيبات غير گليسريدي است.
مکانيزم استخراج با حلال
ابتدا حلال گرم شده و روي دانه هاي خرد شده حرکت کرده و روغن را از اين دانه ها جدا مي کند. سپس بوسيله عمليات تقطير مکرر از يکديگر جدا مي گردند. سپس روغن با بخار آب تماس گرفته تا مقدار حلال باقيمانده در آن نيز خارج گردد. با اين روش از هسته انگور 11 تا12 درصد مي توان روغن کشي کرد.
روغن استخراج شده به روش حلال داراي اسيديته پايين و رنگ روشن تري نسبت به روغن استخراجي به روش فشاري است.
عمليات روغن کشي به روش حلال به دو صورت پيوسته و ناپيوسته صورت مي گيرد.
در روش پيوسته ، سبدي است که حلال در حاليکه سبدهاي حاوي دانه هاي روغني در حال چرخش متوالي هستند از بالا بر روي آن ريخته شده و روغن استخراج مي شود و بعد از اين که حلال بازيابي شد دوباره وارد استخراج کننده مي شود.
در روش ناپيوسته: چند تانک که بصورت افقي يا عمودي قرارگرفته اند. در نوع عمودي اختلاط روغن با حلال توسط بهم زدن و در نوع افقي در اثر حرکت دوراني روغن با حلال مخلوط مي شود و سپس روغن و حلال که ميسلا ناميده مي شود از صافي عبور داده شده و بعد از عبور از سانتريفوژ براي جدا کردن ذرات جامد، ميسلا وارد دستگاه تقطير شده تا حلال از روغن جدا گردد.
حلال مناسب حلالي لست که فقط حلال روغن و چربي باشد و سبب انحلال مواد ديگر و تغييرات نامطلوب در کيفيت روغن نشود. در مورد روغن هسته انگور در صورت استخراج با الکل اتيليک عدد اسيدي از 5/3 به 5/4 مي رسد. تتراکلريد کربن براي روغن هسته انگور بعنوان حلال استفاده مي شود.
يکي از مسائل مهم در استخراج با حلال، بازيابي حلال از مخلوط روغن و حلال مي باشد که بايست حلال به ساده ترين و اقتصادي ترين روش بازيابي شود. در استخراج روغن هسته انگور با پرکلرواتيلن از روغن از تقطير با بخار آب که درواقع يک تقطير آزوتروپي است استفاده مي شود. ولي بازيابي حلال از آب بخاطر مساله ايجاد آزوتروپ بسيار پر هزينه است.
استخراج بيشتر روغن در خلا صورت مي گيرد لذا دستگاه استخراج کوماگاوا به دستگاه سوکسله ترجيح داده مي شود.
در مقالات زيادي براي استخراج روغن هسته انگور به حلال ET2O اشاره شده است. اين حلال قادر به استخراج روغن است ولي براي خارج ساختن ET2O باقيمانده در روغن پس از تبخير حلال احتياج به سولفات سديم مي باشد تا بتوان روغن را از ET2O به طور کامل جدا کرد.
دو حلال ديگر فورفورال و استن مي باشد که سبب پايين آوردن اسيديته روغن و رنگ بري از آن مي شود. بدليل سادگي استفاده در عمليات و سادگي بازيابي استفاده از اين حلال اقتصادي است.
اکثر کارخانجات روغن در ايران به دليل کمبود ومواد اوليه با ظرفيت تمام خود کار نمي کنند بنابراين هر کارخانه روغن مي تواند از هسته انگور در کنار ساير دانه هاي روغني، روغن استخراج نمايد.
براي روغن کشي از هسته انگور بايد تجهيزاتي به کارخانجات روغن موجود در ايران که بيشتر از دانه هاي روغني سويا و پنبه دانه روغن مي گيرند اضافه شوند. اين تجهيزات شامل دستگاههايي براي جداسازي هسته انگور مي باشد. سالن جداسازي، سيلوي ذخيره تفاله، خشک کن از نوع دوار، خرد کن از نوع غلتکي، سيني لرزان، دمنده، سيلکون و سيلوي ذخيره دانه.
شماتيک واحد استخراج روغن از هسته انگور
استخراج بوسيله پيش پرس توسط حلال :
بسياري از دانه هاي روغني که روغن زياد دارد هنگام استخراج مستقيم با حلال بطور نا مطلوبي خرد مي شوند و بايد قسمتي از روغن موجود در اين دانه ها توسط پرس کردن مقدماتي در اسکروپرس ها خارج و سپس باقيمانده روغن را توسط استخراج با حلال خارج کرد. در اين روش هسته را کاملا خرد مي کنند و به شکل پودر در مي آورند و سپس عمل استخراج با حلال را انجام مي دهند.
پس از جداسازي هسته از تفاله و پس از خشک کردن آن را به شکل ريز درآورده و با 10 – 12% آب مخلوط مي گردد و همزمان گرم مي شود و سپس فشاردهي انجام مي شود.
4- تصفيه روغن
چربي ها و روغنهاي خام حاوي ترکيبات و مواد طبيعي هستند که بر روي مشخصات ظاهري، طعم، بو، و بخصوص پايداري و ماندگاري روغن تأثير منفي دارند. لذا ضروري است روغنها قبل از مصرف تحت فرايند پالايش و تصفيه قرار گيرند تا کليه ناخالصيها و ترکيبات مضر از آنها جدا شوند.
در طي مراحل تصفيه روغن مواد ناخالصي از جمله اسيد هاي چرب آزاد، مواد رنگي، مواد پروتئيني، هيدراتهاي کربن و مواد صمغي حذف مي گردند. فرايند تصفيه روغن شامل مراحل صمغ گيري، خنثي سازي، بي رنگ کردن و بي بو کردن است.
فرايند تصفيه روغن هسته انگور
1)صمغ گيري
هدف از عمليات صمغ گيري جداسازي تقريباً کامل فسفاتيدها و ساير صمغ ها از روغن خام است. صمغ ها در حالت خشک (بدون آب) در روغن خام محلول هستند اما بر اثر هيدراته شدن و جذب آن به صورت رسوباتي نامحلول در روغن ته نشين مي شوند.
فرايند صمغ گيري با اضافه کردن مواد شيميايي نظير اسيد فسفريک تسريع مي شود. اسيد فسفريک سرعت هيدراته شدن صمغ ها را افزايش مي دهد و زمان ته نشيني وجداشدن آنها را کوتاه تر مي کند. در طي عمليات صمغ گيري بايد به کمک ميکسرهاي مناسب زمان و فرصت کافي براي اختلاط آب، اسيد فسفريک و روغن فراهم مي شود و سپس فسفاتيدهاي هيدراته که سنگين تر از فاز روغني هستند را توسط جداکننده هايي که با مکانيسم نيروي گريز از مرکز کار مي کنند مي توان جداسازي نمود.
2) خنثي سازي
در طي دوران نگه داري دانه ها و ميوه هاي روغني از زمان برداشت تا زمان استحصال روغن بر اثر فعاليت آنزيمها همچنين برخي ميکرو ارگانيسمها ، چربي موجود در دانه يا ميوه هيدروليز شده و به اسيد چرب آزاد و گليسرول تبديل مي شود. اين اسيدهاي چرب آزاد در طي فرايند استخراج روغن به همراه روغن خام استحصال مي شوند.
در طي فرايند تصفيه لازم است که اسيدهاي چرب آزاد از روغن خام جدا شوند که اين فرايند که به خنثي سازي معروف است به دو صورت شيميايي و فيزيکي قابل انجام است که نوع شيميايي آن بيشتر متداول است.
فرايند خنثي سازي شيميايي شامل سه بخش است:
1- اضافه کردن يک ترکيب قليايي همچون سود به روغن به منظور خنثي کردن اسيدهاي چرب آزاد
2- شستشوي روغن خنثي شده به منظور حذف بقاياي صابون موجود در آن
3- خشک کردن روغن خنثي شده به منظور حذف بقاياي رطوبت موجود در آن
مخلوط کردن روغن با محلول قليايي سود باعث تبديل شدن اسيدهاي چرب به نمک سديم اسيدهاي چرب که صابون نام دارد مي شود. محلول صابون در آب از روغن سنگين تر است و لذا بوسيله جداکنندههاي با مکانيسم گريز از مرکز از روغن جدا مي شود.
غلظت و ميزان سود مصرفي در اين مرحله بر روي کاهش رنگ روغن نيز مؤثر است و کمکي به فرايند بعدي تصفيه، يعني بي رنگ کردن مي باشد. محصول جانبي اين قسمت صابون خام يا خلط صابون مي شود.
در بخش ديگر از عمليات به منظور حذف باقيمانده صابون موجود در روغن لازم است آن را با آب گرم شستشو دهيم. در اين بخش به کمک ميکسرهاي مناسب روغن با آب گرم مجاور مي شود و بقاياي صابون به فاز آبي منتقل مي شود و به کمک جداکننده هاي مخصوص صابون محلول در آب از روغن جدا مي شود.
در بخش نهايي باقيمانده رطوبت موجود در روغن که ناشي از عمليات صمغ گيري، خنثي سازي و شستشو است از روغن حذف مي شود. اين کار در سيستم هاي خشک کن تحت خلاء انجام مي پذيرد.
مراحل فرايند صمغ گيري و خنثي سازي:
1- گرم کردن روغن
2- تزريق اسيد فسفريک
3- اختلاط
4- تزريق قليا
5- اختلاط
6- جداسازي صابون تشکيل شده از روغن خنثي
7- تزريق آب گرم
8- اختلاط
9- سانتريفوژ شستشوي اوليه
10- تزريق آب گرم
11- اختلاط
12- سانتريفوژ شستشوي ثانويه
13- خشک کردن تحت خلاء
3) بي رنگ کردن
در اين مرحله ترکيبات عامل رنگي به همراه برخي از ناخالصيهاي ديگر از روغن جدا مي شوند. اين فرايند اساسا يک عمل جذب فيزيکي است که رنگدانه ها از طريق جذب در يک جاذب که معمولا خاک رنگ بري است از روغن جدا مي شوند.
عمليات رنگ بري به دو صورت مداوم و غير مداوم است. معمولا اين عمليات در مخازن تحت خلاء مجهز به همزن انجام مي پذيرد. در پايان اين عمليات مخلوط روغن و خاک رنگ بر، به وسيله سيستم هاي فيلتر پرس صاف شده و خاک رنگبر از روغن جدا مي شود.
مراحل فرايند رنگ بري:
1-گرم کردن روغن خنثي شده تحت خلا
2- تهيه سوسپانسيون خاک رنگبر و روغن خنثي شده
3- پمپ کردن سوسپانسيون خاک رنگبر و روغن خنثي شده به داخل مخزن رنگي
4-عمليات رنگبري در درجه حرارت بالا و تحت خلا
5- خنک کردن
6- فيلتر پرس
4) بي بو کردن
روغن ها و چربيهاي خام داراي بو و طعم نامطلوبي است که بر اثر عوامل مختلفي از جمله فعاليت آنزيمهاي موجود در دانه و ميوه هاي روغني ايجاد شده اند. عمده اين ترکيبات عبارتند از اسيد هاي چرب آزاد، لاکتون ها و ترکيبات حاصل از اکسيداسيون. اين ترکيبات اکثراً فرار هستند و در طي اين عمليات به کمک تزريق حباب هاي بخار زنده به داخل روغن از آن جدا مي شود.
عمليات بي بو کردن معمولا تحت خلاء شديد انجام مي شوند تا هم باعث جداسازي ترکيبات فرار شود و هم از اکسيداسيون و هيدروليز روغن در دما بالا جلوگيري شود. در واقع به کمک سه عامل خلاء، دماي بالا و تزريق مستقيم بخار، ترکيبات فرار عامل بو و طعم نامطلوب از روغن جدا شده و روغن بي بو مي شود.
مراحل فرايند بي بو کردن:
1- ورود روغن بي رنگ
2- گرم کردن تحت خلاء
3- تزريق بخار
5- افزودن افزودني هاي مجاز
حداقل تجهيزات مورد نياز خط توليد روغن هسته انگور
مخازن نگهداري روغن خام و نيمه تصفيه از جنس کربن استيل مي باشد.
مرحله صمغ گيري و خنثي سازي روغن خام :
1-مرحله اسيد زني به روغن خام
2- مخلوط کن
3- مرحله خنثي سازي
4- جداکننده جهت جداسازي روغن و خلط صابوني(soapstock)
5- ميکسر (آب گرم بدون سختي حدود 90 درجه سانتي گراد)(Knife mix)
6- مبدل حرارتي(جهت جبران افت حرارتي روغن)
7- جداکننده شستشوي اوليه
8- خشک کن تحت خلاء
مرحله رنگ بري:
1- مخزن روغن خنثي شده
2- تجهيزات سيستم تزريق جاذب رنگ بر(خاک تونسيل، کربن فعال)
3- پمپ
4- مخزن مخصوص رنگ بري روغن خنثي شده
5- فيلتر پرس
6- سيستم خلا
مرحله بي بو کردن :
مخزن روغن فراوري شده مراحل قبل
2- مبدل حرارتي
3- برج بي بو کردن روغن فراوري شده ( سيستم بالانس تانک، سيستم هواگيري، تزريق بخار)
4- مبدل حرارتي(سيستم خنک کننده روغن که مي تواند در داخل برج باشد)
5- پمپ
6- فيلتر
7- مخزن ذخيره روغن بو گيري شده
8- سيستم افزايش افزودنيهاي مجاز
مرحله پر کردن و بسته بندي:
1- دستگاه پر کن
2- دستگاه در بند
3- دستگاه بر چسب زني و چاپگر
4- دستگاه شيرينگ يا کارتن گذاري
این مطالب نیز میتواند برای شما جذاب باشند :
