ایمان حبیبی (سفارش طرح توجیهی)
09126277388
امیر حبیبی (سفارش طرح توجیهی)
09127975250
ایمان حبیبی (سفارش ماشین آلات)
09360555304
الیاف پلی پروپیلن که از طریق پلیمریزاسیون پروپیلن به صورت یک پلیمر خطی تهیه می گردد ، به اختصار پ . پ نامیده می شود . الیاف و نخ های نواری که دو کاربرد پلی پروپیلن را تشکیل می دهند ، نسبتاً به آسانی به روش ذوب ریسی تهیه می گردند .
همچنین خصوصیات اصلی پلی اتیلن نیز وزن مولکولی بالای آنهاست . از این رو وجود این وزن مولکولی بالا ، سبب می شود ویسکوزیته محصول بالا باشد و امکان ریسندگی آن فراهم نباشد . از الیاف پلی اتیلن اغلب برای مقاصدی نظیر روکش داخل اتومبیل ، پرده ، پوشش روی اثاثیه و طناب و تور ماهی از آن استفاده می شود .
پلی اتیلن ها ترموپلاست هایی غیر پلار و نیمه کریستال با درجه کریستالینیتی متفاوت می باشند . به دلیل کریستالی بودن اغلب غیرشفاف و شیری رنگ بوده ولی می توان از آنها فیلم های نازک شفاف نیز تهیه نمود . ویژگی های مکانیکی پلی اتیلن ها بیش از هرچیز تابعی از درصد کریستالینیتی ـ جرم مخصوص یا به عبارتی تابعی از MFI ( درجه پلیمریزاسیون ) آنها می باشد .
پلی اتیلن ها از ویژگی های الکتریکی و ایزولاسیون خوبی حتی در فرکانس های بالا برخوردار می باشند ، ولی لازم است تمایل به گرفتن بار الکتریسیته آنها را با افزودن گرافیک از بین برد یا کاهش داد . به طور کلی پلی اتیلن ها در برابر اسیدها ، بازها ، سیالات معدنی پلار ، الکل ، استر و روغن ها ، چربی ها و بنزین برای HD .PE مقاوم می باشند . ولی در برابر اکسید کننده های قوی خصوصاً در گرما مقاوم نیستند .
عبور بخار آب و جذب رطوبت پلی اتیلن ها کم ولی قابلیت خوبی برای عبور گازهایی مانند 2O2 ،N و 2CO دارند . این مواد در زیر تابش مستقیم نور خورشید به مرور شکننده می شوند . لذا افزودن مقدار %5,2ـ2 دوده به آنها جهت استفاده در محیط آزاد توصیه می گردد . مقاومت گرمایی برای LDPE حدود 80 درجه و برای HDPE حدود 105 درجه و مقاومت سرمایی آنها تا 50ـ درجه می باشد .
پلی اتیلن ها موادی قابل اشتعال می باشند . LDPE و LLDPE بیشتر جهت تهیه فیلم و پوشش دهی اکستروژنی کابل های برق و تلفن و همین طور از پودر LDPE برای پوشش دهی قطعات فلزی و مفتولی استفاده می شود . از گرانول HDPE بیشتر جهت تولید اجسام میان تهی ( بطری و . . . ) و از پودر آن برای مخازن بزرگ به روش دورانی استفاده می شود .
پلی اتیلن مانند بعضی از الیاف دیگر ابتدا به عنوان ماده پلاستیکی مورد استفاده قرار می گرفت ، ولی بعدها برای الیاف نساجی استفاده شد . گاز اتیلن از ترکیبات نفتی به دست می آید .
به این ترتیب که اتیلن را در دستگاه اتوکلاو در حرارت 200 درجه سانتی گراد در فشار 1500 اتمسفر با وجود مقدار کمی اکسیژن که نقش کاتالیزور را دارد پلیمریزه می کنند . پلیمر ذوب شده که دارای وزن مولکولی 15000 است ، پس از عبور کردن از دستگاه رشته ساز تحت عملیات کشش سرد قرار می گیرد .
به طور کلی اهمیت اینگونه الیاف در صنعت نساجی زیاد نیست و بیشتر برای مقاصدی نظیر روکش داخل اتومبیل ، پرده ، پوشش روی اثاثیه و طناب و تور ماهی از آن استفاده می شود .
الیاف پلی پروپیلن که از طریق پلیمریزاسیون پروپیلن به صورت یک پلیمر خطی تهیه می گردد ، به اختصار پ . پ نامیده می شود و بعد از پیدا شدن کاتالیست زیگلر ـ ناتا تولید شد . این کاتالیست تولید پلی پروپیلن ایزوتاکتیک که قادر به متبلور شدن می باشد را امکانپذیر ساخت .
خصوصیات پلی پروپیلن بافت رشد سریع آن در سطح بین المللی گردید . عدم امکان رنگرزی الیاف پلی پروپیلن به روش های متداول برای دیگر الیاف ، باعث جلوگیری از رشد بیشتر این لیف مصنوعی گردیده است .
الیاف و نخ های نواری که دو کاربرد پلی پروپیلن را تشکیل می دهند ، نسبتاً به آسانی به روش ذوب ریسی تهیه می گردند . آسان بودن تولید این نوع الیاف و پایین بودن هزینه تولید استقبال بسیار گسترده ای از آن را به همراه داشته است .
با بکارگیری مواد بالا برنده مقاومت در برابر اشعه ماوراء بنفش ، سعی شده است که عیب کم بودن مقاومت پلی پروپیلن در مقابل این اشعه مرتفع گردد . پلی پروپیلن دارای دمای ذوب بالاتر ( 175ـ165 درجه سانتی گراد ) در مقایسه با پلی پروپیلن می باشد .
از نقطه نظر استحکام و مقاومت در مقابل سایش ، پلی پروپیلن با پلی اتیلن تفاوت زیاد ندارد . همانطور که گفته شد پلی پروپیلن هم مثل پلی اتیلن با روش های معمول قابل رنگرزی بوده و به روش رنگرزی توده که در آن قبل از تشکیل الیاف ، به پلیمر مذاب اضافه می شود رنگرزی می گردد .
واردات پلی اتیلن به صورت مستقل صورت نمی پذیرد و در قالب تعرفه "سایر" که مربوط به الیافی می شود که در تقسیم بندی اصلی الیاف قرار ندارند ، انجام می پذیرد . چنانچه شرایط صادرات و واردات این محصول در قالب این کد مورد بررسی قرار گیرد ، شرایط خاصی در خصوص پلی اتیلن در نظر گرفته نشده است و تعرفه گمرکی آن در حدود 4 درصد در نظر گرفته شده است .
همچنین با توجه به تنوع محصولات تولیدی الیاف پلی پروپیلن در این زمینه حقوق گمرکی متفاوتی جهت واردات اعمال می گردد . اما برای الیاف پلی پروپیلن مورد استفاده در صنعت نساجی در حدود 4 درصد حقوق گمرکی درنظر گرفته می شود .
به علاوه کشور ایران یکی از کشورهای نفت خیز خاورمیانه و دنیا می باشد . وجود منابع عظیم نفتی و گازها و وجود واحدهای پتروشیمی مرتبط با آن امکان تولید و عرضه الیاف مصنوعی خصوصاً الیاف پلی پروپیلنی را در کشور فراهم نموده است .
در این خصوص با توجه به نیاز کشورهای مختلف به تأمین مواد اولیه صنایع نساجی خود از الیاف مصنوعی و وجود منابع اولیه مناسب در کشور و سرمایه گذاری های مناسب صورت گرفته در کشور در این خصوص ، با انجام یک برنامه ریزی درست و اصولی ، می توان بازارهای هدف در این خصوص را شناسایی و امکان صادرات این محصولات را به کشورها فراهم نمود .
ذکر این نکته ضروری است که لزوم صادرات موفق و متداوم ، تولید الیاف با کیفیت بالا و ایجاد تنوع در محصولات تولیدی می باشد . با انجام این صادرات امکان ایجاد فرصت های اشتغال و ارزآوری برای کشور فراهم نمود .
کشور های عمده تولید کننده و مصرف کننده محصولات مورد بررسی در طرح توجیهی تولید الیاف پلی اتیلن و پلی پروپیلن :
کشور های عمده تولیدکننده الیاف پلی اتیلن عبارتند از : تایوان ، کره جنوبی و ایران
کشور های عمده تولید کننده الیاف پلی پروپیلن عبارتند از : آمریکا ، ترکیه ، چین و ایران
کشور های عمده مصرف کننده الیاف پلی اتیلن و الیاف پلی پروپیلن عبارتند از : چین و ایران
استاندارد های مرتبط با پلی اتیلن عبارتند از :
• ویژگی ها و روش آزمون صفحه پلی آمیدی با وزن مخصوص کم : 634
• ورقه های نازک پلی اتیلنی : 1091
• Specification for Polyolefin Monofilaments : D3218-ASTM
• Sack made of Woven Polyolefin Other Than Polypropylene : BSI-BS EN 767
استاندارد های مرتبط با پلی پروپیلن عبارتند از :
• نخ پلی پروپیلن غیر یکسره مورد مصرف در فرش ماشینی : 6844
• نخ پلی پروپیلن یکسره تکسچره شده B .C .F : 3512
• الیاف پلی پروپیلن غیر یکسره مورد مصرف در کفپوش های نمدی : 4219
• Fiber Analysis : 20-2002AATCC
• Specification for Polyolefin Monofilaments : ASTM D3218
کاربرد پلی اتیلن :
خصوصیات اصلی پلی اتیلن وزن مولکولی بالای آنهاست . از این رو وجود این وزن مولکولی بالا ، سبب می شود ویسکوزیته محصول بالا باشد و امکان ریسندگی آن فراهم نباشد . از این رو به طور کلی و صنعتی امکان تولید الیاف پلی اتیلن وجود ندارد .
محصولات این لیف پلیمری به دو دسته تقسیم می شود . پلیمرهای با وزن مولکولی بالا که از آنها در تهیه نوارهای پلی اتیلنی جهت تولید گونه ها و پارچه هایی از این شکل استفاده می شود . پلیمرهای با وزن مولکولی بالا که توسط روش ژلریسی الیافی خاص را تولید می نمایند .
در خصوص این الیاف امکان کشش بالا و ایجاد استحکام زیاد در این الیاف وجود داشته و از آن در تولید الیاف با کارایی بالا نظیر لباس های ایمنی و لباس های ضد گلوله استفاده می گردد .
به طور کلی اهمیت اینگونه الیاف در صنعت نساجی زیاد نیست و بیشتر برای مقاصدی نظیر روکش داخل اتومبیل ، پرده ، پوشش روی اثاثیه و طناب و تور ماهی از آن استفاده می شود .
کاربرد پلی پروپیلن :
خصوصیت اصلی الیاف پلی پروپیلنی ، ارزان بودن و فراوانی مواد اولیه و سازنده آن می باشد . به همین دلیل این الیاف به طور گسترده تری در میان الیاف دیگر نساجی مورد استفاده قرار می گیرند . مصرف اصلی این گونه از الیاف در کفپوش هایی است که در انواع مختلف تولید می گردند .
موکت های معروف به تافتینگ ، نخ خامه برخی از قالی ها ، الیاف کفپوش های نمدی ، از جمله محصولاتی هستند که از الیاف پلی پروپیلن در تولید آنها استفاده می گردد . مصرف اصلی دیگر این الیاف استفاده از پارچه هایی است که به عنوان منسوجات ژئوتکستایل در صنایع عمرانی به عنوان تثبیت کننده بسته های عمرانی استفاده می شود . گونی ها ، توری ها و طناب از جمله دیگر محصولاتی هستند ، که با استفاده از الیاف پلی پروپیلن تولید میگردند .
اخیراً با توجه به خواص آبگریزی زیاد این الیاف، از آنها در تولید برخی لباسها، نظیر پوشاک ورزشی استفاده می گردد . ذکر این نکته لازم است که تولید البسه از الیاف پلی پروپیلن رفته رفته در صنعت نساجی بیشتر شده و از این الیاف در تولید البسه عادی نیز استفاده می گردد .
از آنجایی که تولید الیاف عاری از پلی اتیلن به طور معمول محدود می باشد ، تولید و یا عدم تأثیر چندانی بر اقتصاد و روند تولید نخواهد داشت . اما الیاف با کارایی بالا نظیر الیاف مورد استفاده در لباس های ضدگلوله جایگاه ویژه ای را در صنعت به خود اختصاص داده اند .
به دلیل وزن مولکولی بالای این الیاف ، استحکام آنها بالا رفته و در برخی صنایع خاص از آن استفاده می نمایند . بنابراین ساختار مناسب این الیاف ، اهمیت خاصی داشته و توسعه در این صنعت توجه بیشتر به تولید این الیاف را نیاز دارد .
همچنین به طور کلی کلیه الیاف الفینی از مشتقات نفت حاصل می شود . در دنیای امروز وجود نفت به عنوان ماده اولیه بسیاری از مشتقات آلی امکان تولید و سنتز طیف وسیعی از محصولات شیمیایی را فراهم نموده است . تولید الیاف از مشتقات نفتی به دلیل فراوانی و فرآیند تولید آسان تر ، امروزه در کنار تولید الیاف طبیعی پیشرفت داشته است .
کسب برخی خواص در لیف نساجی تولید شده به طور مصنوعی به طور انتخابی نیز دلیل دیگری بر پیشرفت صنایع تولید الیاف مصنوعی می باشد . از اینرو تولید الیاف مصنوعی خصوصاً پلی پروپیلن و کسب برخی خواص مورد نظر در این الیاف ، از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد .
سرمایه گذاری های کلان صورت گرفته در این خصوص و استفاده زیاد از این الیاف در صنایع مختلف خصوصاً در صنعت نساجی ، نشانگر توجه زیاد جامعه بشری به این دسته از الیاف می باشد . چرا که هزینه تولید الیاف طبیعی و منابع محدود آن ، جوابگوی نیاز بشری نخواهد بود .
الیاف پلی پروپیلن که از طریق پلیمریزاسیون پروپیلن به صورت یک پلیمر خطی تهیه می گردند و به اختصار پ . پ نامیده می شوند و بعد از پیدا شدن کاتالیست زیگلرـ ناتا تولید شدند . این کاتالیست تولید پل یپروپیلن ایزوتاکتیک که قادر به متبلور شدن می باشد را امکان پذیرساخت . خصوصیات پلی پروپیلن بافت رشد سریع آن در سطح بین المللی گردید .
در ذوب ریسی پلی پروپیلن ، مشابه دیگر الیاف ترموپلاستیک مثل پلی استر و پلی آمید ، وزن مولکولی متوسط ، توزیع وزن مولکولی و همچنین شاخص جریان توده پلیمری مذاب ( MFI ) ، خصوصیات الیاف تولید شده را تحت تأثیر خود قرار می دهند . به طور کلی افزایش وزن مولکولی پلیمر ، افزایش استحکام الیاف توده شده را به همراه دارد . این الیاف به روش ذوب ریسی تهیه می گردند .
در این روش ، پلیمر به صورت گرانول از طریق تغذیه کننده ( هاپر ) وارد مارپیچی ذوب کننده شده و بر اثر گرمایش توسط مارپیچی ذوب می گردد .
پلیمر مذاب سپس به کمک پمپ تغذیه از طریق فیلتر به رشته ساز تغذیه شده و پس از خروج از روزنه های رشته ساز تحت تأثیر نیروی کششی قرار می گیرد و با از دست دادن گرما به محیط اطراف خود جامد گردیده و سرانجام روی بسته ای پیچیده شده و یا آنکه بهصورت مداوم به بخش دیگر از خط تولید نهایی تغذیه می گردد .
از آنجایی که پلی پروپیلن دارای گرمای ویژه بالا و ضریب هدایت گرمایی کم می باشد ، لذا طول منطقه سردکننده بعد از رشته ساز در مقایسه با الیافی مثل نایلون یا پلی استر، باید طویل تر انتخاب گردد . به همین ترتیب سرعت های تولید بالاتر به منطقه سردکننده طویل تری احتیاج دارند .
از این رو ، طول ستون ریسندگی ممکن است به 10 متر برسد . با توجه به پایین تر بودن دمای ترانیسیون ثانویه الیاف الفینی از دمای اطاق ، تبلور الیاف نه تنها در سرد شدن در ستون ریسندگی اولیه شکل می گیرد ، بلکه این فرآیند ممکن است بعداً هم روی بوبین ادامه پیدا کند .
بنابراین شرایط انجماد در ستون ریسندگی و همچنین شرایط نگهداری بوبین پس از تولید ، تبلور الیاف الفینی را تحت تأثیر خود قرار می دهند . تعداد روزنه های رشته سازهای تولیدکننده نخ های فیلامنتی ممکن است با توجه به تعداد فیلامنت های مورد احتیاج بین 150ـ10 متغیر باشد .
رشته سازهایی که برای تولید الیاف به منظور بریده شدن و مورد استفاده قرار گرفتن به صورت کوتاه ( استیپل ) به کار گرفته می شوند ممکن است تا 20000 روزنه داشته باشند .
با توجه به سرعت تولید ، الیاف تولید شده ممکن است تا 6 برابر طول اولیه خود کشیده شوند تا خواص مکانیکی مطلوب را به دست آورند . درجه کشش قابل کسب برای پلی پروپیلن پاراکریستالین بیشتر از پل یپروپیلن منوکلینیک می باشد . این تفاوت به مکانیک تغییر شکل مختلف برای ساختار منوکلینیک پاراکریستالین ربط داده شده است .
پلی یپروپیلن ایزوتاکتیک در مقایسه با بیشتر پلیمرهای دیگر نسبتاً سریع متبلور می گردد . پلی الفین های خطی دیگر هم مشابه پلی پروپیلن عمل می نمایند . با توجه به سرعت بالای تبلور پلی اتیلن ایزوتاکتیک در مقایسه با بیشتر الیاف ، در صورت لزوم به جلوگیری از تبلور کامل ، لازم است که پلیمر بعد از خروج از رشته ساز سریعاً سرد گردد .
تشکیل نظم در الیاف پلی پروپیلن بعد از فاصله نسبتاً مشخصی از رشته ساز و کاهش دمای پلیمر مذاب به مقداری که آنرا به صورت نیمه جامد درآورد شروع م یگردد . به عبارت دیگر تنش ریسندگی در بخش نیمه جامد به بعد از فیلامنت ها، در خط ریسندگی اولیه شکل می گیرد .
با اعمال کشش به الیاف بعد از ریسندگی اولیه ، نظم داخلی آنها افزایش یافته و تبلور بیشتری شکل می گیرد . با توجه به دمای تبدیل شیشه ای پایین این نوع الیاف ، کشش آنها با سرعت کم به مقدار 3 تا 8 برابر بدون گرمایش امکان پذیر است .
کشش الیاف بدون گرمایش به کشش سرد معروف است . برای افزایش سرعت کشش ، الیاف پلی پروپیلن حرارت داده می شوند . کشش همراه با گرمایش به کشش گرم معروف است .
ساختار جدید بعد از کشش ، معمولاً با سرد نمودن الیاف پایدار می گردد .
الیاف پلی پروپیلن با توجه به قسمت ارزان تر آنها نسبت به الیاف دیگر برای طیف گسترده ای از کاربردها مورد استفاده قرار گرفته اند . به عنوان مثال ، نخ کفپوش های از نوع تافتینگ ، نخ خامه قالی ، الیاف کفپوش های نمدی ، کاربردهای نساجی الیاف پلی پروپیلن را تشکیل می دهند .
کاربردهای صنعتی پلی پروپیلن را طناب ، منسوجات کشاورزی و فیلتر ، منسوجات عمرانی ( کاربرد در عمران ) ، گونی ، توری و مواد دیگری تشکیل می دهند .
نحوه تولید این الیاف ، فرآیند ذوب ریسی می باشد . این فرآیند شامل قسمت های زیر است :
• اکسترودر :
چیپس های پلیمری با استفاده از سیستم های توزین مشخص با نرخ جرمی تعیین شده به درون اکسترودر هدایت می گردد . به طور کلی الیاف پلی اولفین نظیر پلی اتیلن از طریق ریسندگی مذاب پلیمر در حدود 100 درجه سانتیگراد بالاتر از نفطه ذوب پلیمر ریسیده می شوند .
در این روش عملیات ذوب پلیمر توسط یک اکسترودر که دارای سه ناحیه حرارتی تغذیه ، ذوب کننده و پمپ کننده می باشد ، صورت می پذیرد . اکسترودر مورد استفاده در این فرآیند از نوع یک پیچه می باشد.
• ریسنده :
این قسمت دقیقا بعد از اکسترودر قرار دارد . این قسمت از مجموع تعدادی صافی جهت خالص کردن پلیمر مذاب و صفحات سوراخ دار که جهت عبور مذاب پلیمر تعبیه شده است ، تشکیل می گردد . مذاب پلیمر پس از عبور از صافی ها از این سوراخ ها عبور کرده و به شکل الیاف در می آیند .
• سیستم خنک کننده :
مذاب پلیمر های خارج شده در اثر دمش هوای خنک رفته رقته سرد شده و جامد می شود . نحوه دمش هوا و جهت آن در این قسمت در آرایش مولکولی و ساختار شیمیایی و فیزیکی لیف تولید شده تاثیر دارد .
دمش سریعتر سبب آمورف تر شدن لیف و دمش آهسته تر امکان جامد نشدن لیف را در بر دارد .
• سیستم جمع کننده :
پس از انجماد الیاف تا حدودی کشیده می شوند تا این کشش سبب افزایش آرایش یافتگی لیف و بهبود خواص استحکامی لیف تولید شده گردند . در نهایت الیاف روی بسته های مشخص جمع می شود .
برخی الیاف پلی اتیلن که جهت مصارف خاص مورد استفاده قرار می گیرند ، توسط روش ژل ریسی تولید می گردد که نحوه تولید آن به علت محدود بوده محصول تولیدی آن مورد بررسی قرار نمی گیرد .